Çocuğun Sanatsal Gelişimi
Çocukların sanatsal gelişimi, onların bedensel, duygusal, sosyal ve düşünsel
gelişimleriyle sıkı sıkıya bağlantılıdır. Lowenfeld’e göre çocukların gelişim
özellikleri dikkate alındığında, onların sanatsal gelişim evreleri, bulundukları
yaşlardaki durumlarına göre beşe ayrılır (Artut, 2002 s.209).
• Karalama Dönemi ( 2–4 yaş)
• Şema Öncesi Dönem (4–7 yaş)
• Şematik Dönem ( 7–9 yaş )
• Gerçekçilik Dönemi ( 9–12 yaş)
• Mantık (Görünürde Doğalcılık) Dönemi (12–14)
Araştırma konusuyla alakalı olarak sadece şema öncesi dönem ve şematik dönem
incelenecektir.
Şema Öncesi Dönem (4-7 yaş):
Bu dönemde çocuklar, canlandırmak istedikleri nesne ya da kavramla,
düşünceleri arasında ilişki kurma kaygısını yaşamaya başladıklarından dolayı
kendilerine özgü biçimler yaratmaya başlarlar. Bunlar ilk benzetme çabalarıdır. 4
yaşlarında resimlerinde çöp adam diye tanınan çizimler görülür (Abacı, 2005
s.46).
6-7 yaşlarında insan çizimlerinde geometrik formları kullanmaya başlarlar. Bu
yaşlarda görülen tipik bir özellikte saydam (röntgen) resim özelliğidir. Yani bir
evin içinin, duvarları yokmuş gibi çizilmesi içindeki eşyaların gösterilmesi gibi.
Resimleri yalnızca çizgilerden oluşmaz, çizgilerin oluşturduğu biçimlerin iç
kısımlarını da boyayarak yüzeyi renkle kapatabilirler. Renkler canlı ve özgür
kullanılsa da biraz biraz gerçek nesnelerin renklerine bağlı kalınmaya başlanır
(Abacı, 2005 s.47).
Çocuğun 6 yaşına doğru resimlerinde ve diğer yaratıcı etkinliklerinde oranların
daha gerçekçi olmaya başladığı görülür. Nesneler arası bağlantı ve mekan içine
yerleştirmede bir ilerleme görülür. Ayrıntılar çoğalır, figürler bir merkez etrafına
toplanmaya başlar ya da yer çizgisi dediğimiz çizgi üzerine anlamlı biçimde
dizilir (San, 1977 s.98).
Şematik Dönem (7-9 yaş):
Yoğun sanatsal etkinliklerin yaşandığı okul öncesi eğitiminin ardından
ilköğretime gelen çocuk, birdenbire yaşantısında hiç olmamış bir olguyla, üstelik
kuralları olan ve kurallara uymanın ölçülüp değerlendirildiği sanat ve sanat
eğitimi ile karşılaşır. Çocuk için yaşantının bir parçasıyken okulla birlikte ders
boyutuna indirgenen sanat, ifade etme aracının yazıya kaymasıyla çocukların
gündeminden uzaklaşır.
Çocuk bu dönemde çevresiyle somut ilişkilerinden elde ettiği imgeleri zihninde
işleyerek yeni şemalar oluşturur. Çocuğun özellikle bu dönemde, okuma yazma
öğrenmenin de etkisiyle, çalışmasını yazı ile destekleme ihtiyacı içinde olduğu
görülür. Çocuk bu yaşlarda farklı bakış açıları geliştirerek önemli gördüğü
ayrıntıları abartarak çizer.
Renkler de ise ilköğretime başladığında imgelerle düşünmekten uzaklaşıp
gerçeğe yönelmeye başlar. Bu durum resimlerindeki renkleri gerçeğe daha yakın
kılmaktadır.
Ustaca hazırlanmış programlarla ve sanatçı duyarlığı olan eğitimcilerle küçük
yaşlarda yakalanan sanatsallık ile gerçeği yansıtma becerisi bir arada
geliştirilmeye çalışılırsa, çocukların yaratıcı gücü kesintiye uğratılmadan sanat
eğitimlerine devam edebilirler (Abacı, 2005 s.49).
| < Önceki |
|---|